Lang | Kopf | Buch | 978-3-540-13536-4 | sack.de

Buch, Deutsch, 720 Seiten, Book, Format (B × H): 242 mm x 312 mm, Gewicht: 4380 g

Reihe: Lanz,T.v.:Prakt.Anatomie Bd 1 (abgeschlossen)

Lang

Kopf

Teil A: Übergeordnete Systeme

Buch, Deutsch, 720 Seiten, Book, Format (B × H): 242 mm x 312 mm, Gewicht: 4380 g

Reihe: Lanz,T.v.:Prakt.Anatomie Bd 1 (abgeschlossen)

ISBN: 978-3-540-13536-4
Verlag: Springer


Der Lanz/Wachsmuth ist ein Begriff – als opulent ausgestattete Darstellung der menschlichen Anatomie, als Brücke zwischen anatomischem Wissen und klinischem Handeln, als unerschöpfliche Informationsquelle zu den subtilsten Details.

Bereits 2004 brachte der Springer-Verlag eine unveränderte Sonderausgabe von 7 Bänden des zwischen 1934 und 1993 erschienenen Werkes heraus. Über die broschierte Ausgabe von 2019 wird das Werk erneut einem breiten Leserkreis zugänglich. Sie umfasst folgende Bände:

- Kopf – übergeordnete Systeme

- Kopf – Gehirn- und Augenschädel

- Hals

- Arm

- Bein und Statik

- Bauch

- Rücken.

Durch die Qualität der Abbildungen, den Detailreichtum der Beschreibungen, den konsequenten klinischen Bezug, das ausführliche Eingehen auf Verlaufsvarianten von Gefäßen und Nerven und auf Normvarianten bleibt der Lanz/Wachsmuth ein zeitlos aktuelles Werk.
Lang Kopf jetzt bestellen!

Zielgruppe


Professional/practitioner

Weitere Infos & Material


A. Formentwicklung des Kopfes.- I. Neurocranium.- 1. Frühe Entwicklungsstadien.- a) Phylogenese.- b) Ontogenese.- Chondrocranium.- Knorpelige Basis cranii.- Fossae craniales.- Nerven- und Gefäßkanäle.- 2. Entwicklung der Einzelknochen.- a) Os sphenoidale.- Knochenkerne.- Ossifikation.- Canalis pterygoideus, vorderer Teil und Vomer.- Rostrum sphenoidale.- Processus alaris und Lingula sphenoidalis.- Canalis craniopharyngeus lateralis und Canalis pterygoideus hinterer Teil.- Fossa hypophysia-lis.- Canalis craniopharyngeus (medialis).- Synchondrosis intras-phenoidalis.- Concha sphenoidalis (Ossicula Bertini) und Sinus sphenoidalis.- Canalis opticus.- Foramen ophthalmicum.- b) Os temporale.- Pars petrosa.- Pars hyoidea.- Pars squamosa.- Pars tympa-nica.- Auris media.- c) Os occipitale.- Foramen magnum.- Squama occipitalis.- Condylus occipitalis.- d) Os frontale.- e) Os parietale.- 3. Postnatales Schädelwachstum.- a) Anthropologische Meßpunkte, Linien und Ebenen.- b) Allgemeines zum Wachstum des Schädels.- c) Basis cranii.- Entwicklungsperioden.- Längenwachstum.- d) Fossae craniales.- Wachstumsverschiebungen.- Fossa cranialis anterior.- Fossa cranialis media.- Fossa cranialis posterior.- e) Basis cranii.- f) Calvaria.- g) Schädelhöhle.- 4. Schädelformen.- Schädelformen und geographische Regionen.- Grundtypen.- Rassenunterschiede.- Körperbau und Kopfform.- Schädeldeformationen.- 5. Verschluß der Gehirnkapsel.- a) Entwicklung der Schädelkalotte.- b) Fonticuli des Neugeborenen.- Fonticulus anterior (major).- Fonticulus posterior (minor, occipitalis).- Fonticulus sphenoidalis (antero-lateralis).- Fonticulus mastoideus (posterolateralis, Warzenbeinfontanelle, Fonticulus Gasseri).- Fontanella metopica (mediofrontalis).- Verschluß der Fonticuli.- c) Suturen.- Entstehung.- Bedeutung.- d) Kalottenwachstum.- e) Synostosierung.- f) Synchondrosen, Verknöcherung.- Synchondroses intrasphenoidales.- Synchondrosis sphenopetrosa.- Synchondrosis petrosphenobasilaris.- Synchondrosis spheno-occipitalis.- Synchondrosis intra-occipitalis.- 6. Fehlbildungen.- a) Entstehung.- b) Weichteildefekte.- c) Angeborene Knochendefekte.- Fenestrae parietales-Foramina parietalia permagna.- Lückenschädel, Wabenschädel, Leistenschädel oder Reliefschädel.- Weichschädel oder Kuppenweiche.- Kraniostenosen.- Schädelskoliose.- Bathrokranie.- Synostosis lambdoidea.- Mikrokranie.- Kranio-mandibulo-faziales-dysmorphie-Syndrom.- Platybasie.- Basale Impressionen.- Basiläre Impression.- II. Entwicklung des Viscerocranium.- 1. Maxiila und Premaxilla.- 2. Os zygomaticum.- 3. Os ethmoidale und Nasenhöhle mit ihren Skeletteilen.- a) Conchae nasales.- b) Septum nasi.- c) Sinus paranasales.- Sinus maxillaris.- Sinus sphenoidal.- Sinus frontalis.- Cel-lulae ethmoidales.- 4. Kiemenbogenmaterial und Skeletteile.- 1. Kiemenbogen.- 2. Kiemenbogen (Hyoidbogen).- 3. Kiemenbogen und folgende Abkömmlinge.- 5. Mandibula.- a) Entwicklung.- Gefaßversorgung während der Entwicklung.- Entwicklungsgeschichtlicher Defekt der Mandibula.- b) Kinnbildung.- c) Gonionwinkel und Kieferform.- 6. Biomorphose.- 7. Auftreten der primären Ossifikationszentren am Schädel.- III. Nasen-Mund-Region.- 1. Normale Entwicklung.- a) Mundspalte.- b) Nasenhöhle und Lippen.- c) Gaumen.- 2. Mißbildungen.- a) Gesichtsmißbildungen und Spaltbildungen.- Allgemeines.- Hasenscharte, Chei-loschisis — Schistocheila.- Doggennase.- Quere Gesichtsspalte.- Schräge Gesichtsspalte — Meloschisis.- b) Gaumenmißbildungen.- Palatoschisis und kombinierte Gaumenmißbildungen.- Okkulte submuköse Gaumenspalten.- Cheilognathopalato-schisis.- IV. Kopfform und -große als Ganzes.- 1. Kopfform bei Feten und Frühgeborenen.- 2. Kopf- und Gesichtsform bei Neugeborenen.- a) Weichteildecke.- b) Gesichtsform.- Nasenregion.- Augenregion.- Stirn-Nasen-Winkel.- c) Kopfmaße des Neugeborenen.- 3. Postnatale Wachstumsvorgänge.- a) Formveränderungen des Kopfes.- Breiten- und Höhenwachstum.- Nasenrückenprofil.- Untergesichtsprofil.- Gesichtsform und Proportionen.- Sulcus labiomentalis (Kinn-Lippen-Furche).- Kinn.- Kopfumfang.- Mikroevolution.- b) Relationen.- Körpergröße und Kopfumfang.- Kopfumfang und Schädelumfang bei Erwachsenen.- Schädellänge.- Kopfform und Indices.- 4. Asymmetrien.- a) Höhenunterschiede.- Porion zu Basion-Spina nasalis poste-rior-Linie.- Orbitale.- Frontaler Orbitaeingangswinkel.- Foramina ethmoidalia, Höhenunterschiede.- b) Seitenunterschiede.- Allgemeines.- Abstandsdifferenzen des Meatus acusticus externus-Vor-derrandes zu rostralen Meßpunkten im Gebiet der Orbita.- Abstandsdifferenzen des Porus acusticus externus zum Opisthocranion.- Ohrmuscheln.- c) Asymmetrie der Schädelkalotte.- d) Asymmetrie der Fossae craniales.- e) Asymmetrie im Viscerocranium.- f) Gesichtsasymmetrien.- g) Korrelationen.- 5. Geschlechtsdimorphismus.- B. Neurocranium.- I. Schädelhöhle.- Schädelkapazität.- Innere Schädellänge.- Kopflänge.- Dickenwachstum.- II. Fossae craniales.- 1. Fossa cranialis anterior.- Hypophysenregion.- 2. Fossa cranialis media (ossea).- Innere Schädelbreite.- Seitenwinkel.- Bucht für Polus temporalis.- Volumen der Knochenwanne.- Lage des Bodens.- Tiefste Bodenzone.- Dickste und dünnste Bodenzone.- Basale Pforten.- Foramen lacerum.- Modellierung der Wände.- 3. Fossa cranialis posterior.- Dickste Bodenzone.- Modellierung.- Terrassierung der Basis cranii interna.- III. Ossa cranii.- 1. Os sphenoidale (Keilbein).- a) Corpus ossis sphenoidalis.- b) Sella turcica.- Flächenprofil.- Formtypen im seitlichen Röntgenbild.- Tuber-culum sellae.- Schrägeinstellung des Sellabodens.- Fossa hypophysial.- Dorsum sellae.- Lingula sphenoidalis.- Sulcus prechiasmatis.- c) Sinus sphenoidalis.- Septum.- Apertura sinus sphenoidalis.- Canalis craniopharyn-geus medianus.- Canalis cranio-pharyngeus lateralis.- d) Ala minor.- e) Ala major.- Basale Pforten — Canalis rotundus (Foramen rotundum).- Foramen venosum (Vesalii).- Foramen ovale.- Canaliculus innominatus (Arnold).- Foramen spinosum.- Canalis spinosus.- Aper-turae intra- et extracraniales foraminis spinosi.- Facies orbitalis.- Spina m. recti lateralis.- Facies temporalis.- Crista infratempora-lis.- f) Processus pterygoideus.- Lamina lateralis und Foramina.- Foramen pterygosphenoideum.- Foramen crotaphiticum.- Lamina medialis processus pterygoidei.- Fossa scaphoidea.- Hamulus pterygoideus.- Canalis pterygoideus.- Canalis vomerovagi-nalis.- Canalis palatovaginalis.- Fissura sphenomaxillaris.- 2. Os temporale (Schläfenbein).- a) Pars petrosa.- Länge.- Winkel.- Facies anterior partis petrosae, Impressio trigemini.- Eminentia arcuata.- Tegmen tympani.- Facies posterior partis petrosae.- Rima sacci endolymphatici.- Fossa subarcuata.- Porus acusticus internus.- Fundus meatus acustici interni.- Apertura externa canali-culi cochleae vestibuli.- Processus intrajugularis partis petrosae.- Facies inferior partis petrosae.- Processus styloideus.- Basale Pforten des Pars petrosa, Foramen stylo-mastoideum.- Fossa jugularis.- Incisura jugularis ossis temporalis.- Canaliculus mastoideus.- Apertura externa des Canalis ca-roticus.- Apertura externa canali-culi cochleae.- Fossula petrosa.- Tuberositas m. levatoris veli palatini.- Canalis musculotubarius.- Paries labyrinthicus.- Kanäle der Pars petrosa, Canalis caroti-cus.- Canaliculi caroticotympanici.- Canalis facialis (Fallopi).- Canaliculi chordae tympani posterior et anterior.- Canaliculus tympanicus.- b) Pars squamosa.- Processus zygomaticus.- Crista supramastoidea.- Spina supra-meatica.- Facies articularis.- Processus retro-articularis, Tuberculum retromandibulare.- Discus articularis.- c) Pars tympanica.- Porus acusticus externus.- d) Cavum tympani.- Paries labyrinthicus.- Aditus ad antrum.- Sinus tympani posterior.- Cellulae paralabyrinthicae.- Antrum mastoideum.- e) Pars mastoidea.- Processus mastoideus.- 3. Os occipitale (Hinterhauptbein).- a) Pars basilaris.- Tuberculum jugulare.- b) Foramen jugulare.- Processus hamatus.- Form.- Processus intrajugularis.- Einstellung des Foramen jugulare.- Canalis glossopharyngei et sinus petrosi inferioris.- c) Pars lateralis.- Canalis hypoglossalis.- Canalis condylaris.- 4. Os parietale (Scheitelbein).- Processus asteriacus.- Tuber parietale.- Foramina parietalia.- 5. Os frontale (Stirnbein).- Glabella.- Arcus superciliaris.- Tuber frontale.- Margo supra-orbitalis.- Pars nasalis (Nasion).- Supra-orbitale Foramina und Inzisuren.- Foramen caecum.- IV. Calvaria.- a) Bau der Schädelknochen.- b) Dicke der Calvaria.- Hyperostosis frontalis interna.- Vv. diploicae.- Schädeldicke und spezifisches Knochengewicht.- Schädeldach und Gravidität.- Altersumbau des Schädels.- c) Suturen des Schädeldaches, Besonderheiten.- Sutura coronalis.- Sutura sagittalis.- Sutura interparietalis.- Sutura lambdoidea.- Sutura mendosa.- Suturae sphenofrontalis et spheno-parietalis.- Sutura sphenosquamosa.- Suturae parietomastoidea et occipi-tomastoidea.- Sutura squamosa.- Pterion.- Sutura interfronta-lis (-metopica = Kreuzschädel).- Supranasales Dreieck.- d) Ossa suturalia (Schaltknochen, Nahtknochen).- Allgemeines.- Os postfrontale.- Os interparietale.- Os para-mendosum.- Os supramastoideum.- Os bregmaticum.- Os apicis.- Os asteriacum.- Os epipte-ricum.- Os lambdoideum.- Os incae.- V. Modellierung der Außenfläche.- a) Protuberantiae gyrorum.- Protuberantia gyri frontalis inferioris.- Protuberantia gyri temporalis superioris.- Protuberantia gyri temporalis me-dii.- b) Sulcus Sylvii (alaris) cranialis.- c) Lineae temporales.- Planum temporale.- Tubera frontalia.- d) Variationen.- Sagittalwulst.- Bregmaaufwölbung.- Lambdaabflachung.- VI. Modellierung der Innenseite.- Impressiones digitatae und Juga cerebralia.- Foveolae granuläres und Lacunae laterales.- Sulci arteriosi et venosi.- VII. Festigkeit und Elastizität.- Allgemeines.- Schädelbasis und Knochenpfeiler.- Elastizität.- VIII. Bruchlinien.- Ringbrüche.- Querdurchbrüche.- Expressionsfrakturen.- Impressionsfrakturen.- Otobasale Frakturen.- Rhinobasisfrakturen.- C. Splanchnocranium.- Größen und Proportionen.- I. Os ethmoidale und Nasenskeletteile.- 1. Cavitasnasi.- 2. Lamina cribrosa.- 3. Conchae nasales.- Entwicklung (histologisch).- Concha nasalis inferior.- Conchae nasales superior et media.- Concha nasalis suprema.- 4. Meatus nasi.- 5. Recessus spheno-ethmoidalis und Apertura sinus sphenoidalis.- 6. Ductus nasolacrimalis.- 7. Labyrinthus ethmoidalis und Cellulae ethmoidals.- II. Vomer und Septum nasi.- 1. Vomer.- Postnatales Wachstum.- Hypoplasie.- 2. Organon vomeronasale (Jacobsonsches Organ).- 3. Cartilago vomeronasalis (Jacobsonscher Knorpel, Huschkescher Knorpel, Basal-knorpel).- 4. Septum nasi.- 5. Cavitas nasi: Boden und Suturen.- Suturen.- 6. Choana.- 7. Ostium pharyngeum.- III. Maxiila.- 1. Corpus.- 2. Facies orbitalis.- 3. Facies malaris.- Fossa canina.- Foramen infra-orbitale.- Canalis infra-orbitalis, Verlauf und Lage.- Canalis infra-orbitalis bei Kindern.- Apertura piriformis.- Crista zy-gomatico-alveolaris.- 4. Processus frontalis.- 5. Processus alveolaris.- Sulcus basio-alveolaris anterior.- Sulcus basio-alveolaris posterior.- Juga alveolaria.- Zahnbogen.- Alveolen.- 6. Canales alveolares.- Canales alveolares superiores posteriors.- Canalis molaris.- Canalis alveolaris superior medius.- Canalis alveolaris superior anterior.- 7. Os incisivum — Os Goethei.- Crista incisiva.- 8. Processus palatinus.- 9. Canalis incisivus.- 10. Processus zygomaticus.- 11. Sinus maxillaris.- 12. Facies infratemporalis.- IV. Os palatinum.- 1. Lamina horizontalis.- 2. Palatum durum.- Maße.- a) Orale — Staphylion.- b) Foramne incisivum — Staphylion.- c) Foramen incisivum — Spina nasalis posterior — Spitze.- 3. Canalis palatinus major (Canalis pterygopalatine).- Form.- Maße.- Richtung, Biegungen und Winkel.- 4. Foramen palatinum majus.- Kurzer Durchmesser.- 5. Foramina palatina minora.- Anzahl.- Durchmesser.- Lage.- Typen.- 6. Lamina perpendicularis.- Processus orbitalis.- Processus sphe-noidalis.- Processus pyramidalis.- Cristae conchales.- Fossa pterygopalatina.- 7. Foramen sphenopalatinum.- V. Os nasale.- 1. Suturen.- Ossa suturalia.- Ossicula subnasalia.- 2. Cartilagines nasi.- Cartilago septi nasi.- Cartilago nasi lateralis (triangularis).- Cartilagines vomeronasals.- Cartilago alaris major.- Cartilagines alares minores.- Cartilagines nasales accessoriae.- 3. Äußere Nase.- Radix nasi.- Dorsum nasi.- Sella nasi.- Keystone-Area.- Apex nasi.- Weiches Dreieck.- Lobulus nasi.- Flügelfurche.- Basis nasi.- Nares.- Nasenformen.- Nasen-Maße.- Asymmetrie.- VI. Os zygomaticum.- Facies orbitalis.- Facies temporalis.- Processus temporalis.- Sutura zygomaticotemporalis.- Sutura zygo-maticomaxillaris.- Processus frontalis (frontosphenoidalis).- Processus margi-nalis.- Tuberculum orbitale.- Foramina zygomatico-orbitale et -temporale.- Os zygomaticum und Kaudruck.- Os zygomaticum und Orbita.- Variationen.- VII. Orbita.- Form.- Volumen.- Breite.- Höhe.- Eingangsfläche.- Sagit-taler Neigungswinkel an der Orbitamitte.- 1. Orbitawände.- Paries lateralis.- Paries inferior.- Paries medialis und Foramina eth-moidalia.- Paries superior.- 2. Canalis opticus.- Postnatale Entwicklung.- Apertura intracranialis canalis optici.- 3. Fissurae orbitales.- VIII. Mandibula.- 1. Ramus.- Caput mandibulae.- Foramen man-dibulae.- 2. Corpus mandibulae.- Maße.- Foramina lingualia.- Pars alveolaris und Alveoli.- Arcus zygomaticus, Mandibula nach Zahnverlust.- 3. Angulus mandibulae.- 4. Modellierung der Außenseite.- Kinn.- Foramen mentale.- 5. Modellierung der Innenseite.- 6. Knochenstruktur.- Canalis mandibulae.- D. Systema nervorum — Das Nervensystem des Kopfes.- I. Gehirn.- a) Hirngewicht.- b) Bau und Funktion.- Das Neuron.- Transport.- Synapsen.- Transmitter.- Erkrankungsformen der peripheren Nervenfasern.- Untergang von Nervenzellen.- Regeneration.- Gliazellen.- c) Entwicklung des Gehirns.- Allgemeine Frühentwicklung.- Hirnbläschen.- Gyrierung des Telencephalon.- Capsula interna, Zwischen- und Endhirnkerne.- Allocortex, Bulbi olfactorii und Paleocortex.- Nucleus caudatus.- Nucleus lentiformis und Striatum.- Kommissuren.- Septum pellucidum.- Diencephalon und Hypophyse.- Corpus pineale.- Ventriculus tertius.- Mesencephalon.- Rhombencephalon.- Cerebellum.- Ve-triculus quartus und Aperturae.- Synoptik der Entwicklungsvorgänge.- Entwicklungsstörungen des Gehirns.- Fehlbildungen.- Frühkindliche Hirnschäden.- 1. Cerebrum.- a) Lobi, Gyri, Sulci.- ?) Facies superolateral.- ?) Facies inferior.- ?) Facies medialis.- b) Griseum, das Grau.- ?) Kortikale, plattenförmige Grisea.- ?) Subkortikale Grisea.- c) Album, weiße Substanz.- ?) Assoziationsfasern.- ?) Kommissuren.- ?) Projektionsbahnen.- 2. Riechhirn.- a) Riechzellen.- Sinneszellen (Cellula neurosensoria ol-factoria.- Stützzellen (Cellula su-stentaculares).- Fila olfactoria.- b) Bulbus olfactorius.- Bulboafferente Fasern.- c) Tractus olfactorius.- d) Stria olfactoria lateralis.- Area olfactoria basalis.- e) Stria olfactoria medialis.- Commissura rostralis und Riechbahnen.- Primäre und sekundäre Riechrinde.- Corpus amygdaloideum und Riechfunktion.- f) Tertiäre Riechbahnen.- 3. Limbisches System (Archicortex und seine Bahnen).- a) Gyrus cinguli.- b) Ärztliche Bedeutung.- Amnestisches Syndrom.- Korsa-kow-Syndrom.- Temporallappenepilepsie.- c) Hippocampusformation.- Gyrus dentatus.- Regio entorhi-nalis.- Subiculum.- Am-monshornformation, Funktion.- Ärztliche Bedeutung der Hippocampusformation.- d) Größere Faserzüge.- Fornix.- Stria terminalis.- Hippocampoafferente Fasern.- Hippocampoefferente Fasern.- Tractus hippocampomamillaris.- Tractus hippocampohabenularis.- Fibrae hippocamposeptales.- Fibrae hippocampopreopticae.- Fibrae hippocampotegmentales.- e) Kommissuren des limbischen Systems.- f) Corpus mamillare und Bahnen.- Afferente Bahnsysteme.- Effe-rente Bahnsysteme.- Tractus ol-factomesencephalicus.- g) Corpus amygdaloideum und Bahnen.- Faserverbindungen.- Fasciculi und Tractus am menschlichen Gehirn.- h) Nucleus habenulae und Bahnen.- Afferente Faserzüge.- Efferente Bahnsysteme.- i) Area septi und Bahnen.- 4. Extrapyramidal-motorisches System.- a) Zentren und Bahnen.- Hauptregelkreis.- Primärer akzessorischer Striatumregelkreis: Striatum — Globus pallidus — Thalamus — Striatum.- Sekundärer akzessorischer Regelkreis: Globus pallidus — Nucleus subthalamicus — Globus pallidus.- Tertiärer akzessorischer, striataler Regelkreis: Striatum - Substantia nigra — Striatum.- Input-Systeme.- Output-Systeme.- Verbindungen nach kaudal.- Olivenkomplex.- Formatio reticularis.- Überblick.- b) Störungen.- „Enthirnungsstarre“.- Apalli-sches Syndrom.- Erkrankungen der Basalganglien und deren Bahnverbindungen.- 5. Auge und Sehbahn.- a) Zentrifugale Fasern.- Chiasma.- Tractus opticus.- Corpus geniculatum laterale.- Tractus geniculo-occipitalis (= Radiatio optica).- Klinische Bedeutung.- b) Kortikofugale optische Fasern.- Fibrae occipitogeniculatae.- Fibrae occipitotectales.- Fibrae oc-cipitopontinae.- c) Kortikale Regulation der Augenbewegungen.- Cortex cerebri.- Lobus frontalis und Augenmuskeln.- Kortikale Nystagmuszentren.- Subkortikale Blickzentren.- Hirnrinde und Augenbewegungen.- d) Optische Reflexbahnen.- Tractus geniculotectalis.- Tractus retinotectalis.- Tractus nucleotec-talis und Tractus spinotectalis.- Fasciculus longitudinalis medialis.- Colliculus cranialis.- 6. Diencephalon.- a) Thalamus.- ?) Gliederung.- ?) Kerngebiete.- ?) Corpus pineale.- ?) Funktionen.- ?) Ärztliche Bedeutung.- b) Globus pallidus.- Ansa lenticularis.- Globus pallidus (und Cerebellum), Dyskinesie.- c) Hypothalamus.- Kerne.- Zonen.- Funktionelle Zuordnung.- Neurosekre-tion.- Hypophyse.- Temperaturzentrum.- Sexualzentren.- Hypothalamus und autonomes Nervensystem.- Corpora mamil-laria.- Nucleus subthalamicus.- Zona incerta und Meynertsches Basalganglion.- Eminentia mediana.- Hypothalamus und limbi-sehe Mittelhirnarea.- Ärztliche Bedeutung.- 7. Mesencephalon.- a) Gliederung.- Pedunculi cerebri.- Tegmentum mesencephali.- Tectum mesence-phali.- Praktisch-ärztliche Bedeutung.- b) Kerngebiete und Bahnen.- Fossa interpeduneularis.- Nucleus interpeduneularis und Bahnen.- Nuclei raphae und Bahnen.- Nucleus commissuralis posterior (Nucleus Darkschewitsch) und Bahnen.- Fasciculus longitudinalis dorsalis (Schütz).- Fasiculus longitudinalis medialis.- Dopaminerge Verbindungen.- Locus coeruleus und Substantia nigra.- Substantia nigra und Paralysis agitans.- Nucleus ruber und absteigende Bahnen.- Tegmentum mesencephali und Cortex cerebri.- Nucleus peripe-duncularis und Bahnen.- Forma-tio reticularis.- Formatio reticularis, Afferenzen.- Formatio reticularis medialis, Efferenzen.- Formatio reticularis lateralis, Efferenzen.- 8. Medulla oblongata und Pons.- a) Kerngebiete — Übersicht.- b) Medulla oblongata.- Nucleus gigantocellularis formationis reticularis.- Ärztliche Bedeutung.- c) Tubercula cuneatum et gracile.- d) Nucleus intercalatus.- e) Lemniscus medialis.- f) Nuclei gracilis et cuneatus und andere Faserverbindungen.- g) Oliva superior.- h) Nucleus olivaris accessorius dorsalis.- i) Nucleus olivaris accessorius medialis.- j) Nucleus reticularis lateralis.- 9. Cerebellum.- a) Cortex cerebelli.- Phylogenetische und somatotopische Gliederung.- Funktion allgemein.- Flächenwerte.- Cortex cerebelli, Schichtenbau.- Fasern.- b) Schädigungen.- Zerebellare Syndrome.- 10. Liquorsystem.- a) Ventriculi laterales.- Maße bei Erwachsenen.- Wände.- Foramen interventriculare (Monroi).- Septum pellucidum.- b) Ventriculus tertius.- Pars telencephalica.- Pars diencephalics.- Maße.- Wände.- Recessus.- Adhaesio in-terthalamica und Commissura supra-optica (Ganser).- c) Aqueductus mesencephali.- Stenose — Ursachen und Behandlung.- d) Ventriculus quartus.- Form.- Höhe.- Länge.- Fastigium-Obex-Abstand.- Recessus.- e) Ependym.- f) Zirkumventrikuläre Organe.- Organon subfornicale.- Organon vasculosum laminae terminalis.- Organon subcommissurale.- Organon paraventriculare.- Area postrema.- Organon recessus lateralis ventriculi quarti.- g) Plexus choroideus.- Form und Gefäße des Plexus.- II. Meninges.- a) Entwicklung der Gehirnhäute.- b) Subdurales Neurothel.- c) Cavitas subarachnoidealis und Liquor cerebrospinalis.- d) Zisternen.- Basale Zisternen.- Cisterna trigemini.- Cavum trigeminale.- Kleinhirnbrückenwinkelzisterne.- Cisterna pontis lateralis.- Cisterna interpeduneularis.- Vordere mediale Basalzisterne und Untergliederungen.- ?) Paarige Zisternen.- ?) Dorsale unpaare Zisternen.- e) Spatium subdurale, Verbindungen zum Lymph- und Venensystem.- Villi und Granulationes arachnoideales.- Subdurale Hämatome.- f) Dura mater.- Laminae und Faserung.- Schmerzempfindung.- Falx cerebri und Tentorium cerebelli.- Diaphragma sellae.- Flächen der Dura mater.- Gefäße der Dura mater encephali.- Übergang in die Dura mater spinalis.- g) Schädel-Hirn-Verletzungen.- Theorien.- Epidurales Hämatom.- Wachsende Schädelfraktur.- III. Nn. craniales.- a) Entwicklung der Hirnnerven.- Motorische Hirnnerven.- Sensorische und sensible Hirnnerven.- b) Aufbau.- Zentrale und periphere Markscheiden.- Marklose Nervenfasern.- c) Übergangsstrecken.- Übergang von Oligodendroglia in Schwannsche Glia.- Markscheidenentwicklung.- d) Erregungsleitung.- Faserdicke und Leitungsgeschwindigkeit.- e) Besonderheiten.- Pforten und Hirnnerven.- Durale und extrakranielle Strecken.- 1. Nn. craniales und Bahnen.- a) Nn. olfactorii (I).- N. terminalis.- Organon vomero-nasale und Nervus vomeronasalis.- b) N. opticus (II).- c) N. oculomotorius (III).- Nuclei n. oculomotorii.- Repräsentation der Augenmuskeln.- Faserverbindungen.- Efferente Fasern.- Ganglienzellen.- Verlauf.- Parasympathische Fasern.- d) N. trochlearis (IV).- Kerngebiet.- Faserverlauf.- Faserverbindungen.- e) N. trigeminus (V).- ?) Kerngebiete.- ?) N. ophtalmicus (V1).- ?) N. maxillaris (V2).- ?) N. mandibularis (V3).- ?) Ärztliche Bedeutung.- ?) Überlappung der Versorgungsgebiete des N. trigeminus.- f) N. abducens (VI).- Nucleus n. abducentis.- g) N. facialis (VII).- ?) Kerngebiet.- ?) Astfolge.- ?) Faserverbindungen.- ?) N. intermedius.- ?) Chorda tympani.- ?) Ärztliche Bedeutung.- h) N. vestibulocochlearis (VIII).- ?) Pars vestibularis.- ?)Pars cochlearis.- i) N. glossopharyngeus (IX).- Kerngebiete.- Tractus solitarius.- Ganglien.- Austrittszone.- Extrakranieller Verlauf.- ?) Äste.- ?) Anastomosen im Spatium parapharyngeum.- ?) Zentrale Geschmacksbahn.- ?) Ärztliche Bedeutung.- k) N. vagus (X).- Kerngebiete.- Ganglien.- Verlauf.- Äste.- Halsäste.- Ärztliche Bedeutung.- l) N. accessorius (XI).- Kerngebiet.- Verlauf.- Äste.- Variationen.- m) N. hypoglossus (XII).- Kerngebiete.- Verlauf.- Faserverbindungen.- Äste.- Ärztliche Bedeutung.- 2. Syndrome der unteren Hirnnerven.- Nukleäre Lähmungen der kaudalen Hirnnerven bei intramedullären Prozessen und Durchblutungsstörungen.- E. Systema nervosum autonomicum.- I. Allgemeines.- Bauplan.- Ganglien.- Einteilung des vegetativen Nervensystems.- Entwicklung der autonomen Ganglien.- Entwicklung des Sympathikus.- Zweige der Grenzstrangganglien.- II. Pars sympathica für Hals und Kopf.- Synapsen.- 1. Ganglien.- Ganglion cervicale superius.- Ganglion cervicale medium.- Ganglion vertebrale.- Ganglion cervicothora-cicum (stellatum).- 2. Rr. communicantes.- Rr. communicantes grisei.- 3. Zweige des Ganglion cervicale superius.- N. jugularis.- N. caroticus internus.- Nn. carotici externi.- Nn. vertebrales.- Rr. viscerales.- 4. Zweige der Ganglia cervicale medium, vertebrale und cervicothoracicum (stellatum).- 5. Ärztliche Bedeutung.- Schweißdrüseninnervation.- Pupillenerweiterung.- Hirngefäße und Truncus sympathicus.- Aa. menin-geae und Truncus sympathicus.- Sympathalgien.- Hornerscher Symptomenkomplex.- Zentraler Sympathicus und zentrales Horner-Syndrom.- III. Parasympathikus des Kopfes.- Okulomotoriusanteil.- Fazialisanteil.- Glossopharyngeusanteil.- Ganglion para-oticum.- Vagusanteil.- F. Gefäße des Kopfes.- I. Arterien.- 1. Entwicklung der Kopfarterien.- a) Allgemeines.- b) Kiemenbogenarterien und Nerven.- c) Gehirnarterien.- d) Hirnkapillaren.- e) Einzelarterien.- A. ophthalmica.- Ramus anasto-moticus cum a. lacrimali.- A. ca-nalis pterygoidei.- A. hyalis (sta-pedialis).- A. meningea media und A. stapedialis.- A. maxillaris und Äste.- A. vertebralis.- A. basilaris.- Variationen.- f) Primitive Hirnarterien.- A. primitiva trigemini.- A. primitiva acustica (otica).- A. primitiva hypoglossica.- A. postoccipi-talis.- A. primitiva olfactoria.- 2. Wandbau der Kopfarterien.- Entwicklung.- a) Arterien elastischen Typs (Aa. elastoty-picae).- b) Arteriae mixtotypicae.- c) Übergangsstrecken zu „Hirngefaßen“.- d) Hirnarterien (Aa. myotypicae).- Dünnwandige Hirnarterien: Ursache.- Intimakissen, S. 539 - Muskellücken.- Virchow-Robinsche Räume.- 3. Arterien des Kopfes.- a) A. carotis communis.- Teilungsstelle.- Lagebeziehungen.- b) A. carotis externa.- Äste.- A. thyroidea superior.- A. pharyngea ascendens.- A. lingualis.- A. facialis.- A. occipitalis.- A. auricularis posterior.- A. temporalis superficialis.- A. maxillaris.- c) A. carotis interna.- Pars subarachnoidealis.- d) A. vertebralis.- Pars cervicalis.- Pars subarachnoidealis.- A. basilaris.- e) Circulus arteriosus cerebri (Willisi).- Hirnarterien und Schmerzempfindungen.- 4. Gehirnkreislauf.- a) Hirnkreislauf und Kapillaren.- b) R. corticales et medulläres und deren Verzweigungen.- Piale Anastomosen.- Intrazerebrale Anastomosen.- Intervenöse Anastomosen.- Arterielle Grenzgebiete.- Funktionelle Endarterien.- c) Angioarchitektonik.- d) Blutstrom im Gehirn.- e) Blut-Hirn-Schranke.- f) Virchow-Robinsche Räume.- g) Energielieferant.- h) Extrakranielle Anastomosen der Hirn- und Kopfarterien.- i) Extrakranielle Stenosen und Gefäßverschlüsse.- Aortenbogen-Syndrom.- Entzugseffekt beim Subclavian-Steal-Syn-drom.- Arteriovenöse Fisteln.- Verschluß der A. carotis communis.- Verschluß der A. carotis interna.- Verschluß der A. vertebralis.- k) Arterielle Versorgung des Hirnstammes.- l) Intrakranielle Stenosen und Gefäßverschlüsse.- A. cerebri anterior.- A. cerebri media.- A. cerebri posterior.- II. Venen und Sinus durales.- 1. Entwicklung.- a) Allgemeines.- b) Duraplexus.- c) V. jugularis interna primitiva.- d) V. ophthalmica (superior) und V. maxillaris primitiva.- e) V. diencephalica ventralis, Vv. myel-encephalicae und Vv. cerebri mediae.- Lagebeziehungen der Piavenen zu den Arterien.- f) Vv. cerebri superiores.- g) Vv. cerebelli, Sinus petrosus superior und V. petrosa.- h) Sinus pro-oticus und Sinus petrosus superior.- i) Sinus tentorii und Sinus paracavernosi.- k) Sinus cavernosus.- 1) Sinus marginalis (V. marginalis anterior — von Markowski) und Sinus sagittalis superior et inferior.- m) Sinus rectus, Confluens sinuum und Sinus transversus.- n) V. cerebri interna und Zustrombahnen.- o) V. basalis (Rosenthali) und Zustromvenen.- p) Sinus petrosus inferior.- q) Vv. emissariae.- Plexus venosus canalis hypoglossi.- V. emissaria condylaris.- V. emissaria mastoidea.- Plexus venosus foraminis ovalis.- Vene im Foramen venosum (Vesaiii).- Sinus ophthalmomenigeus — Sinus sphenoparietal und Sinus meningeus.- V. emissaria parietalis.- Emissarium mastoideum.- r) Diploevenen.- s) V. vertebralis.- 2. Hirnvenen.- a) Intrazerebrale Venen.- ?) Vv. medulläres hemispherii.- ?)Vv. intercerebrales anastomoticae.- b) Vv. cerebri superficiales.- ?) Vv. cerebri superiores.- ?) Subarachnoideale Strecken der Vv. cerebri superficiales.- ?) Brückenvenen.- ?) V. cerebri media superficialis.- ?) Vv. anastomoticae.- ?) Vv. cerebri inferiores.- c) Vv. cerebri profundae.- ?) V. cerebri media profunda.- ?) V. basalis.- ?) V. cerebri interna.- ?) Mediale subependymale Venengruppe.- ?) V. cerebri magna (Galeni).- d) Vv. cerebelli.- Hauptstrombahnen.- Rote Hirnvenen.- e) Album und Griseum, Blutabstrom.- Blutabstrom in die Sinus.- 3. Sinus durae matris.- a) Hintere obere Sinusgruppe.- Sinus sagittalis superior.- Sinus sagittalis inferior.- Sinus rectus.- Confluens sinuum.- Sinus transversus.- Sinus sigmoi-deus.- Sinus occipitalis.- Sinus occipitalis obliquus.- b) Vordere untere Sinusgruppe.- Sinus cavernosus.- Sinus interca-vernosi.- Sinus sphenoparietalis (Breschet).- Sinus petrosus superior.- Sinus petrosus inferior.- Plexus basilaris.- Vv. me-ningeae.- Sinus ophthalmopetro-sus.- Sinus paracavernosus.- Sinus marginalis.- c) Hirnvenen und Sinus durales: Schmerzempfindungen.- 4. Transbasale Venenverbindungen und Emissarien.- a) Vordere Schädelgrube.- Foramen caecum.- V. Ophthalmia inferior.- V. ophthalmica superior.- Vv. ethmoidales.- Emissarium orbitofrontale.- Emissarium frontale.- V. ophthalmomeningea.- V. di-ploica frontalis.- b) Mittlere Schädelgrube.- Plexus venosus caroticus internus.- Rete venosum foraminis ovalis.- Plexus venosus foraminis laceri.- Plexus foraminis spinosi.- Rete venosum canalis rotundi.- Foramen venosum.- c) Hintere Schädelgrube.- Foramen jugulare.- Plexus marginalis.- Plexus venosus canalis hypoglossalis.- Emissarium ma-stoideum.- V. emissaria occipitalis,S.- V. emissaria condylaris.- d) Calvaria.- Vv. emissariae parietales.- V. di-ploica temporalis anterior.- V. diploica temporalis posterior.- 5. Extrakranielle Venen.- Entwicklung.- V. jugularis interna.- Plexus pharyngeus.- V. pha-ryngea inferior.- V. lingualis.- Vv. profunda linguae et sublingualis.- V. facialis.- V. faciei profunda.- Vv. palatinae.- V. submentalis.- Plexus venosus ptery-goideus und Zustrombahnen.- V. temporalis media.- V. retromandibu-laris, Zustrom.- III. Lymphgefäße.- Entwicklung.- Regio orbitalis.- Lymphonodus sacci lacrimalis.- Auge.- Auris externa.- Außennase.- Regio oris.- Regio buccalis.- Gingiva und Zähne.- Zunge.- Glandulae parotis, submandibularis et sublingualis.- Tonsilla palatina.- Pharynx.- Vasa lymphatica occipitalia.- Vasa lymphatica nuchalia.- Vasa lymphatica temporalia.- Vasa lymphatica parietalia.- Nodi lymphatici.- Literatur.


Prof. Dr. med. Titus Ritter von Lanz (1897 - 1967), ehem. Leiter des Anatomischen Instituts der Universität München; Prof. Dr. med. Werner Wachsmuth (1900 - 1990), ehem. Direktor der Chirurgischen Klinik der Universität Würzburg


Ihre Fragen, Wünsche oder Anmerkungen
Vorname*
Nachname*
Ihre E-Mail-Adresse*
Kundennr.
Ihre Nachricht*
Lediglich mit * gekennzeichnete Felder sind Pflichtfelder.
Wenn Sie die im Kontaktformular eingegebenen Daten durch Klick auf den nachfolgenden Button übersenden, erklären Sie sich damit einverstanden, dass wir Ihr Angaben für die Beantwortung Ihrer Anfrage verwenden. Selbstverständlich werden Ihre Daten vertraulich behandelt und nicht an Dritte weitergegeben. Sie können der Verwendung Ihrer Daten jederzeit widersprechen. Das Datenhandling bei Sack Fachmedien erklären wir Ihnen in unserer Datenschutzerklärung.