Handboek moral injury in context

Een wetenschappelijke gids over morele verwonding voor de praktijk
Erscheinungsjahr 2025
ISBN: 978-90-473-0249-0
Verlag: eleven

Buch, Dutch, Flemish, 158 Seiten, Format (B × H): 170 mm x 240 mm

De impact van morele dilemma’s bij stressvolle beroepen
Militairen, politiemensen, brandweerpersoneel en zorgverleners werken onder stressvolle omstandigheden waarin ze soms beslissingen moeten maken die het verschil tussen leven en dood betekenen. Wat doet het met hen als ze voor tragische morele dilemma’s komen te staan, fouten begaan of zich realiseren dat ze tijdelijk hun normen en waarden uit het oog zijn verloren? Wat kunnen we hieraan doen, naderhand maar ook preventief?

Wat is morele verwonding en waarom is het relevant?
Trauma en posttraumatische stressstoornis (PTSS) zijn bekende termen, maar een minder begrepen en even indringend verschijnsel is morele verwonding, of moral injury. Dit is de psychische en sociale impact van het begaan, ondergaan of niet kunnen voorkomen van situaties die in strijd zijn met morele overtuigingen en verwachtingen.

Een uitgebreide en multidisciplinaire benadering van morele verwonding
Dit boek gaat in op morele verwonding vanuit de psychologie, ethiek, filosofie, organisatiekunde en sociale wetenschappen. Doorvlochten met portretten van moreel verwonde mensen bespreekt het boek verschillende oorzaken, verschijningsvormen en benaderingen van morele verwonding op het niveau van de professional, de organisatie en de samenleving. Het vormt een onmisbare wetenschappelijke gids voor onderzoekers, zorgprofessionals, leidinggevenden, beleidsmakers en andere praktijkbeoefenaars.

Autoren/Hrsg.

Molendijk, Tine

Eikenaar, Teun

Gilhuis, Naomi

van der Maarel, Sofie

Fachgebiete

• Sozialwissenschaften Soziologie | Soziale Arbeit Soziale Gruppen/Soziale Themen Invalidität, Krankheit und Abhängigkeit: Soziale Aspekte
• Rechtswissenschaften Strafrecht Kriminologie, Strafverfolgung

Inhaltsverzeichnis

1 Wat is morele verwonding?; 2 Psychologische en psychiatrische dimensies van morele verwonding; 3 Morele dimensies van morele verwonding; 4 Spirituele dimensies van morele verwonding; 5 Organisatorische dimensies van morele verwonding; 6 Socio-technische dimensies van morele verwonding; 7 Politieke en maatschappelijke dimensies van morele verwonding; 8 En nu? Aanbevelingen voor de praktijk; 9 Epiloog: Een interdisciplinaire benadering van morele verwonding

Über Autor(innen)

Prof. dr. Tine Molendijk, cultureel antropoloog, was aanvrager en projectleider van het project waaruit dit boek is voortgekomen, en co-promotor van beide PhD-kandidaten. Haar interdisciplinair georiënteerde onderzoek omvat de thema’s geweld, politieke praktijken en maatschappelijke percepties rondom de krijgsmacht, militaire cultuur, ethiek, post-traumatische stressstoornis en morele verwonding.

Dr. Teun Eikenaar, filosoof en antropoloog, onderzocht als postdoc de organisatorische dimensies van morele verwonding. Zijn eerdere onderzoeken richtten zich op organisatie en frontlijnwerk bij gemeentelijk handhavers, politie, brandweer, sociale huisvesting en reïntegratiediensten. Ook was hij onderzoeker crisisbeheersing bij het Instituut Fysieke Veiligheid. In 2017 promoveerde hij op een onderzoek naar beleid en praktijk van gemeentelijk handhavers.

Dr. Sofie van der Maarel onderzocht als PhD-kandidaat de socio-technische dimensies van morele verwonding. Na haar bachelor Culturele antropologie, master Conflict Studies & Human Rights en haar werk bij de Adviesraad Internationale Vraagstukken heeft zij zich gespecialiseerd in de thema’s militaire innovatie, ethiek en de toekomst van oorlogsvoering. Momenteel is zij werkzaam als Universitair Docent aan de Nederlandse Defensieacademie.

Dr. Naomi Gilhuis onderzocht als PhD-kandidaat maatschappelijk-politieke dimensies van morele verwonding. In haar bachelor European Studies, master Politicologie en werkzaamheden als onderzoeksassistent heeft zij zich onder meer gespecialiseerd in de thema’s conflict, militaire instituties en gender.

Dr. Jeannine Suurmond, conflict- en vredeswetenschapper en psycholoog, onderzocht interventies om morele verwonding te voorkomen en te verminderen. Voorheen werkte zij als onderzoeker, docent en practitioner in internationale vredesbemiddeling en vredesopbouw. Haar eerdere onderzoek richtte zich op psychosociale hulpverlening tijdens crisissen, de integratie van ex-strijders, infrastructuren voor vrede, herstelrecht en machtsdeling.

Bernardette Blom, MSc., is GZ-psycholoog, cognitief gedragstherapeut en onderzoeker. Ze studeerde klinische en gezondheidspsychologie en culturele antropologie. Ze is werkzaam bij ARQ Centrum’45, landelijk behandel- en expertisecentrum voor complex psychotrauma. Ze promoveert momenteel op kwalitatief onderzoek naar morele verwonding bij verschillende doelgroepen.

Dr. Jackie June ter Heide is klinisch psycholoog en senior onderzoeker. Ze studeerde klinische en gezondheidspsychologie (cum laude) in Leiden en systematische theologie in Cambridge, Engeland. Ze is werkzaam bij ARQ Centrum’45, landelijk behandel- en expertisecentrum voor complex psychotrauma. Ze is onder meer coördinator van de Complex Trauma research track, en leidt verschillende klinische onderzoeken naar morele verwonding.

Dr. Carmen Schuhmann is universitair docent aan de Universiteit voor Humanistiek waar zij zich richt op vraagstukken op het gebied van zingeving, existentiële en morele weerbaarheid en geestelijke verzorging. Nadat zij als wiskundige onderzoek deed aan verschillende universiteiten heeft zij enkele jaren als humanistisch geestelijk verzorger bij Justitie gewerkt. Momenteel doet zij onderzoek naar de rol van geestelijk verzorgers in de zorg voor militairen en veteranen met morele verwonding.